برفک دهان نوزاد چیست ، علت و راه درمان

علت و راه درمان برفک دهان نوزاد

برفک زدن دهان نوزاد که دراصطلاح علمی به آن “Candida albicans” یا به طور عامیانه “برفک” می‌گویند، یکی از مشکلات شایع در نوزادان است. این عفونت قارچی باعث تشکیل لکه‌های سفید روی زبان، لب‌ها و دهان نوزاد می‌شود و می‌تواند علائمی ناخوشایند از جمله خارش، درد و سختی در هنگام تغذیه را به همراه داشته باشد. برفک دهان نوزاد می تواند باعث ناراحتی نوزاد و نیاز به درمان مناسب داشته باشد. بنابراین، شناخت دقیق علائم، علل بروز و روش‌های درمانی و پیشگیری از آن از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله، به شناخت و بررسی علل، علائم، روش‌های درمانی و نکات پیشگیری از برفک دهان نوزاد می‌پردازیم.

بررسی علت برفک دهان نوزاد

برفک دهان نوزاد یک عارضه شایع است که معمولاً ناشی از رشد بیش از حد قارچ Candida albicans در دهان می‌باشد. این قارچ بطور طبیعی در بدن انسان وجود دارد، اما در شرایطی که تعادل میکروبیولوژیک بدن نوزاد به هم می‌ریزد، رشد آن به طور غیرطبیعی افزایش می‌یابد و برفک زدن دهان را نتیجه می‌دهد.

• عوامل متعددی می‌توانند به افزایش رشد قارچ Candida albicans در دهان نوزادان منجر شوند. یکی از اصلی‌ترین علل آن استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها است. آنتی‌بیوتیک‌ها علاوه بر کشتن باکتری‌های بدیهی، باعث کاهش باکتری‌های مفید حاضر در دهان نوزاد نیز می‌شوند. این موضوع باعث ایجاد شرایط مناسب برای رشد قارچ Candida albicans به صورت بیش از حد می‌شود.
• سیستم ایمنی ضعیف نوزادان نیز به عنوان عامل دیگری در بروز برفک دهان نوزاد مطرح است. در اولین ماه‌های زندگی، سیستم ایمنی نوزادان هنوز در حال تقویت است و این می‌تواند سبب کاهش توانایی بدن در مقابله با عفونت‌های قارچی شود.

• عوامل تغذیه‌ای نیز در علت برفک دهان نوزاد نقش دارند. تغذیه نامناسب باعث کاهش مقاومت بدن نوزاد در برابر عفونت‌های قارچی می‌شود. مصرف زیاد شکر و غذاهای چرب و عدم تغذیه مناسب باعث افزایش رشد قارچ‌ها در بدن نوزاد می‌شود.
• استفاده از پستانک های غیر استاندارد نیز می‌تواند عاملی در بروز برفک زدن دهان نوزاد باشد. استفاده از شیشه شیر های غیر بهداشتی در مقایسه با شیر مادر، شرایط رشد قارچ‌ها را بهبود می‌بخشد و می‌تواند باعث افزایش احتمال بروز برفک زدن دهان شود.
• همچنین، انتقال عفونت از مادر به نوزاد از طریق شیر مادر نیز ممکن است عاملی در بروز برفک دهان نوزاد باشد. اگر مادر دچار عفونت قارچی در سینه خود باشد، احتمال انتقال عفونت به نوزاد افزایش می‌یابد.

در مجموع، برفک دهان نوزاد ناشی از رشد بیش از حد قارچ Candida albicans است که می‌تواند به عواملی مانند استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، سیستم ایمنی ضعیف، عوامل تغذیه‌ای نامناسب، استفاده از پستانک ها و انتقال عفونت از مادر منتقل شود. در صورت بروز برفک دهان نوزاد، مراجعه به پزشک یا متخصص اطفال توصیه می‌شود تا تشخیص دقیق صورت گرفته و درمان مناسب انجام شود.

 علائم و تشخیص برفک دهان نوزاد

علائم برفک دهان نوزاد معمولاً آشکار و قابل تشخیص هستند. در صورتی که نوزاد شما از برفک زدن دهان رنج می‌برد، ممکن است شاهد این علایم باشید:

۱- لکه‌های سفید یا زرد رنگ روی زبان، لب‌ها و دهان: یکی از نشانه‌های اصلی برفک دهان نوزاد، وجود لکه‌های سفید یا زرد رنگ روی زبان، لب‌ها و دهان است. این لکه‌ها ممکن است به شکل خمیری بافته شده باشند.

بیشتر بخوانید : رفلاکس نوزاد چیست؟ علائم و راه درمان

۲- خارش و التهاب دهان: برفک زدن دهان می‌تواند با خارش و التهاب دهان همراه باشد. نوزاد ممکن است دست و پا به دهان خود ببرد و تلاش کند تا از خارش رهایی یابد. و این امر ممکن است باعث ایجاد التهاب و قرمزی در دهان شود.

۳- ایجاد حالت ناخوشایند در هنگام تغذیه: نوزادان مبتلا به برفک زدن دهان ممکن است ناراحتی در هنگام تغذیه داشته باشند. آنها ممکن است بخشی از غذا را به دلیل درد و ناراحتی در دهان نتوانند بخورند و در نتیجه، مشکلات رشد و تغذیه در آنها به وجود آید.

تشخیص برفک زدن دهان نوزاد معمولاً براساس علائم و نشانه‌های مشاهده شده صورت می‌گیرد. در صورتی که شما علائم برفک زدن دهان را در نوزاد خود تشخیص دهید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک نمونه‌برداری از لکه‌ها در دهان نوزاد را انجام داده و آنها را به آزمایشگاه ارسال می کند. نتایج آزمایش می‌توانند به تشخیص قطعی و نوع دقیق عفونت کمک کرده و در نتیجه، درمان مناسب را تعیین کنند. لازم به ذکر است که تشخیص و درمان برفک زدن دهان نوزاد باید توسط پزشک صورت گیرد و انجام خودسرانه اقدامات درمانی توصیه نمی‌شود.

درمان و پیشگیری از برفک دهان نوزاد

درمان برفک دهان نوزاد شامل استفاده از ضد قارچ‌های موضعی مانند کلوتریمازول، نیستاتین و میکونازول است. این داروها به صورت خوراکی یا اسپری بر روی لکه‌های برفک زده تمرکز می‌کنند و با کاهش رشد قارچ‌های زمینه‌ای، علائم برفک زدن را بهبود می‌دهند. قبل از استفاده از هر یک از این داروها، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید و دستورات و راهنمایی‌های مربوطه را به دقت دنبال کنید. علاوه بر استفاده از داروهای موضعی، مراقبت مکرر و دقیق از دهان نوزاد نیز بسیار مهم است. برای پاکسازی لکه‌ها، می‌توانید از گاز استریل سفید یا پارچه نرم و تمیز استفاده کنید. بعضی از پزشکان ممکن است توصیه کنند تا در هنگام پاکسازی لکه‌ها از پماد‌های ضد قارچ نیز استفاده کنید. علاوه بر مراقبت مکرر از دهان نوزاد، تمیز کردن پستانک ها و لوازم تغذیه نیز بسیار حائز اهمیت است. پس از هر بار استفاده، لوازم تغذیه را به‌طور کامل شستشو دهید و در محیط خشک و تمیز نگه دارید. همچنین، پستانک ها و شیشه شیر  را نیز به‌طور منظم تمیز کنید و در آب جوشانده‌شده قرار دهید تا عفونت‌ها و قارچ‌ها را از بین ببرید.

نکات مهم مراقبت و پیشگیری از برفک دهان نوزاد

• رعایت بهداشت شخصی و شستشوی دقیق دست‌ها قبل از لمس دهان نوزاد.
• تمیز کردن و ضدعفونی لوازم تغذیه قبل و بعد از استفاده.
• شیردهی طبیعی برای تقویت سیستم ایمنی نوزاد.
• تهویه مناسب در محیط اطراف نوزاد برای کاهش رطوبت و رشد قارچ‌ها.
• تمیز کردن دقیق لکه‌ها در دهان نوزاد با حرکات لطیف و دقیق.
• تغذیه صحیح و متعادل برای تقویت سیستم ایمنی نوزاد.
• مراقبت مکرر و دقیق از پوست، دست و پاها و تعویض پوشک.
• تمیز کردن پستانک و لوازم تغذیه با دقت و ضدعفونی کردن آنها.
• مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم پیشرفته یا عدم تغییر در وضعیت نوزاد.

بیشتر بخوانید : عوامل کم خوابی نوزاد و راهکارهای درمان آن