نوزادان به دلیل سیستم ایمنی ضعیف‌تر نسبت به بزرگسالان، بیشتر در معرض ابتلا به عفونتهای مختلف قرار دارند. این عفونتها ممکن است در پوست، دستگاه تنفسی، مجاری ادراری یا دستگاه گوارش رخ دهند و برخی از آن‌ها در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع می‌توانند عوارضی جدی به همراه داشته باشند.
براساس مطالعات پزشکی، نوزادان در سال اول زندگی ممکن است چندین بار به بیماریهای ویروسی یا باکتریایی مبتلا شوند. این موضوع برای والدین به ویژه در ماه‌های ابتدایی تولد نوزاد، استرس‌زا و نگران‌کننده است. در این مقاله، به بررسی شایع‌ترین عفونتها در نوزادان، علائم هشداردهنده، راه‌های پیشگیری و اقدامات درمانی می‌پردازیم تا والدین با آگاهی بیشتری از سلامت فرزند خود مراقبت کنند.
عفونتهای شایع در نوزادان
۱ – عفونت تنفسی فوقانی
شامل سرماخوردگی، گلودرد و آبریزش بینی است که اغلب توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شوند. علائم عبارت‌اند از:
- عطسه مکرر
- سرفه‌های خفیف
- تب ملایم
- بی‌قراری یا بدخوابی
این نوع عفونت معمولاً خفیف است و با استراحت و مراقبت بهبود می‌یابد، اما در برخی موارد ممکن است به عفونتهای جدی‌تری مانند برونشیت منجر شود.
۲ – عفونت گوش
شایع در نوزادانی که دچار سرماخوردگی شده‌اند. تجمع مایعات در پشت پرده گوش باعث رشد باکتری‌ها میشود. نشانه‌ها:
- گریه‌های ناگهانی و شدید
- دست کشیدن یا مالیدن گوش
- تب بالا
- اختلال در خواب و تغذیه
۳ – عفونت مجاری ادراری
بسیار مهم است چون ممکن است بدون علائم واضح باشد. علائم احتمالی:
- تب بدون علت مشخص
- بوی تند ادرار
- بیاشتهایی
- استفراغ گاه به گاه
در صورت شک به این عفونت، مراجعه فوری به پزشک و انجام آزمایش ادرار ضروری است.
۴ – عفونت گوارشی
عمدتاً توسط ویروس‌ها (مانند روتاویروس) ایجاد میشود. نشانه‌ها:
- اسهال آبکی
- استفراغ
- تب
- کم آبی بدن (خشکی لب‌ها، کاهش تعداد پوشک خیس)
در موارد شدید، ممکن است نیاز به تزریق مایعات در بیمارستان باشد.
عفونتهای پوستی و دهانی
۱ – برفک دهان (عفونت قارچی)
بر اثر رشد بیش از حد قارچ کاندیدا در دهان نوزاد ایجاد میشود. علائم:
- لکه‌های سفید در داخل گونه یا زبان
- امتناع از شیر خوردن
- بی‌قراری هنگام تغذیه
برای درمان، معمولاً قطره یا ژل ضد قارچ توسط پزشک تجویز میشود.
۲ – عفونت باکتریایی پوست (مانند زردزخم)
با ورود باکتری به پوست تحریک شده یا زخمی ایجاد میشود. بیشتر در اطراف دهان و بینی دیده میشود و به صورت تاول‌های کوچک زردرنگ ظاهر می‌گردد. برای درمان از پماد آنتی بیوتیک استفاده میشود.
برای پیشگیری از این نوع عفونتها، خشک نگه داشتن پوست نوزاد و استفاده از لباس‌های نخی و نرم بسیار مؤثر است.
۳ – تب بی‌دلیل در نوزاد
در نوزادان زیر سه ماه، هرگونه تب بالای ۳۸ درجه باید جدی گرفته شود. تب ممکن است تنها علامت یک عفونت پنهان باشد. اقدام فوری:
- اندازه‌گیری دقیق دمای بدن
- مراجعه سریع به پزشک
- پرهیز از مصرف خودسرانه دارو
۴ – کولیک و نفخ شدید
گرچه کولیک یک عفونت نیست، اما ممکن است با عفونت گوارشی اشتباه گرفته شود. نشانه‌های کولیک:
- گریه‌های شدید عصرگاهی
- جمع کردن پاها به داخل شکم
- عدم پاسخ به روش‌های آرامش بخش معمول
اگرچه کولیک معمولاً خطرناک نیست، اما شنیدن گریه‌های ممتد نوزاد برای والدین نگران کننده است. در این مواقع، حفظ آرامش، گرفتن نوزاد در آغوش، و استفاده از تکنیک‌هایی مانند تاب دادن آرام یا پخش صدای سفید می‌تواند کمک کننده باشد.
روش‌های پیشگیری از عفونت در نوزادان
- شست وشوی منظم دست‌ها: قبل از تماس با نوزاد یا تعویض پوشک بچه
- استفاده از وسایل شخصی نوزاد: مانند حوله، شیشه شیر و پستانک.
- تمیز نگه داشتن لباس و محیط: شست وشوی منظم لباس‌ها و ضدعفونی سطوح.
- محدود کردن تماس با افراد بیمار: خصوصاً در ماه‌های ابتدایی تولد نوزاد.
- شیر مادر: منبع طبیعی آنتی بادی‌هاست و سیستم ایمنی نوزاد را تقویت می‌کند.
- واکسنها: واکسن‌های اولیه مانند واکسن‌های بدو تولد و شش ماهه، نقش کلیدی در محافظت از نوزاد در برابر بیماریهای عفونی خطرناک دارند. مراجعه منظم به مراکز بهداشت برای انجام واکسیناسیون توصیه میشود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده علائم زیر، بهتر است سریعا با پزشک تماس بگیرید:
- تب بالای ۳۸ درجه در نوزاد زیر ۳ ماه
- بی‌حالی و کاهش هوشیاری
- کاهش تعداد پوشک‌های خیس
- استفراغ مکرر یا وجود خون در مدفوع
- تغییر رنگ پوست (کبودی یا زردی)
تشخیص زودهنگام، مهم‌ترین عامل در موفقیت درمان است.
نتیجه‌گیری
عفونتهای نوزادی اگر به‌موقع تشخیص داده شوند، معمولاً قابل کنترل هستند. آگاهی والدین از نشانه‌ها و اقدامات درمانی اولیه، نقش مهمی در پیشگیری از عوارض دارد. با رعایت بهداشت، تغذیه مناسب و استفاده از محصولات مراقبتی استاندارد مانند آنچه در فروشگاه سیسمونی نیلی استور ارائه میشود، می‌توان تا حد زیادی از ابتلای نوزادان به عفونتها جلوگیری کرد. نوزاد سالم، آینده‌ای سالم‌تر خواهد ساخت.
سوالات متداول
آیا عطسه و سرفه نوزاد همیشه نشانه‌ی عفونت است؟
خیر. بسیاری از نوزادان به دلیل خشکی هوا یا تحریکات محیطی مانند گرد و غبار عطسه میکنند. اما اگر این علائم با تب، بی‌قراری یا تغییر در تغذیه همراه باشد، احتمال عفونت وجود دارد و بهتر است با پزشک مشورت شود.
چه زمانی تب نوزاد خطرناک محسوب میشود؟
در نوزادان زیر ۳ ماه، هر تب بالای ۳۸ درجه سانتیگراد باید فوراً بررسی شود. در نوزادان بزرگتر، اگر تب بیش از ۲۴ تا ۴۸ ساعت ادامه یابد یا با علائم دیگری مانند خواب آلودگی یا بیاشتهایی همراه باشد، مراجعه به پزشک ضروری است.
آیا مصرف دارو بدون تجویز پزشک برای نوزاد بی‌خطر است؟
خیر. نوزادان به دوزهای بسیار دقیقی از دارو نیاز دارند و بسیاری از داروهای بزرگسالان برای آن‌ها مضر هستند. استفاده خودسرانه از آنتی‌بیوتیک یا مسکن ممکن است وضعیت را بدتر کند.
آیا واکسنها از همه عفونتها جلوگیری میکنند؟
خیر. واکسنها از نوزاد در برابر بیماریهای خاصی مانند سیاهسرفه، دیفتری و هپاتیت محافظت میکنند، اما همچنان ممکن است نوزاد به عفونتهای ویروسی یا باکتریایی دیگر مبتلا شود. رعایت بهداشت و تغذیه سالم نیز نقش مکمل بسیار مهمی دارد.
نظرات کاربران