سیستم گوارشی نوزادان، به ویژه در ماههای ابتدایی تولد، هنوز به بلوغ کامل نرسیده است. این ناپختگی ممکن است منجر به بروز مشکلات مختلف گوارشی شود که نه تنها نوزاد را ناراحت میکند، بلکه نگرانی‌هایی برای والدین ایجاد می‌نماید. از شایع‌ترین این مشکلات میتوان به نفخ، رفلاکس معده، یبوست، کولیک و حساسیت‌های غذایی اشاره کرد. آشنایی با این اختلالات و دانستن راه‌های عملی برای مدیریت آن‌ها، به والدین کمک میکند تا دوران نوزادی فرزند خود را با آرامش و سلامت بیشتری سپری کنند.
۱٫ نفخ و گاز معده
علائم رایج:
- گریههای ناگهانی و شدید پس از غذا خوردن
- سفت شدن شکم و قوس دادن بدن
- خارج شدن گاز زیاد از معده یا روده
دلایل احتمالی:
- بلعیدن هوای زیاد هنگام شیر خوردن
- تغذیه با شیشه شیرهای معمولی که هوای بیشتری وارد معده می‌کنند
- مصرف برخی مواد غذایی نفاخ توسط مادر شیرده (مثل کلم، نخود، سیر)
اقدامات پیشنهادی:
- استفاده از شیشه‌های ضد کولیک یا ضد نفخ با دریچه تنظیم هوا
- رعایت حالت صحیح شیردهی؛ زاویه ۴۵ درجه به شکم نوزاد کمک میکند هوا کمتر وارد معده شود
- آروغ زدن نوزاد در میانه و پایان تغذیه
- استفاده از تکنیک‌های آرام سازی مثل حرکت نوزاد در بغل یا خواباندن او روی ساعد دست
۲٫ رفلاکس معده (بازگشت شیر)
رفلاکس معده یک مشکل نسبتاً شایع است که معمولاً با گذر زمان و رشد نوزاد بهبود می‌یابد. اما اگر شدید باشد، می‌تواند به ناتوانی در افزایش وزن یا تحریک مری منجر شود.
علائم کلیدی:
- بالا آوردن مکرر شیر
- ناراحتی یا گریه پس از تغذیه
- امتناع از خوردن شیر
دلایل اصلی:
- نارس بودن عضله دریچه‌ای بین مری و معده
- خواباندن سریع نوزاد بعد از شیر خوردن
- پرخوری یا تغذیه نوزاد در فواصل نامنظم
راهکارهای مؤثر:
- شیر دادن در حجم کم ولی با دفعات بیشتر
- نگه داشتن نوزاد در وضعیت عمودی ۲۰–۳۰ دقیقه پس از تغذیه
- خواباندن نوزاد به پهلو با زاویه مناسب (تحت نظر پزشک)
- استفاده از شیر خشک‌های تخصصی مثل AR (anti-regurgitation) با نظر پزشک
- پرهیز از فشار به شکم نوزاد هنگام بستن پوشک یا لباس تنگ
۳٫ یبوست نوزادی
برخلاف تصور رایج، برخی نوزادان با وجود شیر خوردن مرتب ممکن است به یبوست دچار شوند، به ویژه زمانی که تغذیه تکمیلی آغاز می‌شود.
نشانه‌ها:
- مدفوع سفت و گلوله‌ای
- گریه و زور زدن هنگام دفع
- خون‌ریزی خفیف از مقعد (در صورت ترک خوردن)
عوامل مؤثر:
- تغییر در نوع شیر خشک یا رژیم غذایی
- کمبود مایعات یا فیبر
- حساسیت به برخی ترکیبات غذایی
روش‌های پیشنهادی:
- افزودن مایعات مانند کمی آب جوشیده خنک بین وعده‌های غذایی (برای نوزاد بالای ۶ ماه)
- مصرف آب آلو، گلابی یا آلو خشک به شکل پوره (با تأیید پزشک)
- ماساژ شکم با روغن‌های گیاهی گرم مثل روغن بادام شیرین
- تمرین پاهای دوچرخه‌ای برای تحریک حرکات روده‌ای
- در موارد مقاوم، تجویز داروهای ملین مخصوص نوزاد توسط پزشک متخصص کودکان
۴٫ کولیک (قولنج نوزادی)
کولیک معمولاً در هفته دوم یا سوم تولد ظاهر می‌شود و با گریههای شدید، به ویژه در ساعات عصر همراه است.
نشانه‌های رایج:
- گریههای بی وقفه برای بیش از ۳ ساعت در روز
- جمع کردن پاها به سمت شکم و قرمز شدن صورت
- بیقراری غیر قابل تسکین
علل محتمل:
- عدم بلوغ دستگاه گوارش
- حساسیت به غذاهای مصرفی مادر
- عدم تخلیه کامل گاز از معده و روده
راهنمای کنترل کولیک:
- قرار دادن نوزاد روی شکم در حالت بیداری برای کمک به تخلیه گاز
- استفاده از صداهای سفید white noise مثل صدای سشوار یا جاروبرقی برای آرام سازی نوزاد
- حمام آب گرم یا استفاده از حوله گرم روی شکم
- استفاده از قطرههای گیاهی ضد کولیک مانند سایمتیکون یا گریپ‌واتر (تحت نظر پزشک)
- بررسی آلرژی‌های غذایی پنهان در رژیم مادر
۵٫ حساسیت‌های غذایی
برخی نوزادان نسبت به ترکیبات خاصی در شیر مادر یا شیر خشک واکنش نشان می‌دهند و نشانههایی از عدم تحمل غذایی را بروز می‌دهند.
علائم بارز:
- اسهال آبکی، گاهی همراه با مخاط
- جوش یا بثورات پوستی، به ویژه روی صورت یا گردن
- نفخ یا کولیک پس از تغذیه
دلایل مهم:
- حساسیت به پروتئین گاوی یا سویا
- واکنش به غذاهای آلرژن مثل تخم مرغ، بادام‌زمینی، یا گندم در رژیم مادر
- شروع زودهنگام غذاهای جامد
روش‌های مقابله با حساسیت غذایی:
- رعایت رژیم حذف برای مادر شیرده تحت نظر متخصص تغذیه
- استفاده از شیر خشک‌های هایدرولیزه یا بدون لاکتوز
- معرفی مرحله‌ای غذاهای جدید با فاصله ۳ تا ۵ روز
- در صورت بروز علائم شدید، انجام آزمایش خون یا بررسی‌های آلرژی توسط پزشک
نقش تغذیه مادر در سلامت گوارش نوزاد
مادرانی که نوزاد خود را با شیر خود تغذیه می‌کنند باید بدانند که تغذیه آن‌ها مستقیماً بر سلامت گوارشی نوزاد اثر می‌گذارد. پرهیز از غذاهای نفاخ، چرب، ادویه‌دار یا آلرژن‌ها در هفته‌های نخست زندگی نوزاد می‌تواند کمک زیادی به کاهش مشکلات گوارشی کند.
نقش نیلی استور در سلامت گوارشی نوزادان
فروشگاه سیسمونی نیلی استور با ارائه محصولات تخصصی و باکیفیت برای نوزادان، یکی از منابع قابل اعتماد برای خانواده‌هایی است که دغدغه سلامت گوارشی کودک خود را دارند. در این فروشگاه سیسمونی می‌توانید محصولات زیر را بیابید:
- شیشه شیرهای ضد نفخ از برندهای معتبر
- قطرههای ضد کولیک و مکمل‌های گوارشی ایمن
- شیر خشک‌های مخصوص نوزادان دارای رفلاکس یا آلرژی
- دستمال‌ها و لوازم بهداشتی مناسب برای پیشگیری از بثورات پوستی ناشی از حساسیت
همچنین کارشناسان نیلی استور، آماده‌اند تا به شما در انتخاب مناسب‌ترین محصولات برای شرایط خاص کودک‌تان کمک کنند. برای مشاهده محصولات و بهره‌مندی از تخفیف‌های دوره‌ای به فروشگاه سیسمونی نیلی استور مراجعه کنید.
محصولات مرتبط :
پرسش‌های متداول
خیر، اما بسیاری از نوزادان در ماههای اول تولد، به ویژه تا ۳ تا ۴ ماهگی، دچار درجاتی از مشکلات گوارشی میشوند که اغلب طبیعی و گذرا هستند.
در صورت وجود نشانههایی مانند کاهش وزن، استفراغ جهنده، مدفوع خونی، یا بیقراری شدید و مداوم، باید حتماً نوزاد توسط پزشک معاینه شود.
خیر، حتی قطرههای گیاهی باید تحت نظر پزشک استفاده شوند؛ زیرا ممکن است نوزاد به ترکیبات آن حساسیت داشته باشد.
کولیک معمولاً پس از تغذیه و در ساعت مشخصی از شبانه روز رخ میدهد و با گریههای شدید همراه است، در حالیکه گریه ناشی از گرسنگی با شیر دادن تسکین پیدا میکند. آیا همه نوزادان با مشکلات گوارشی مواجه میشوند؟
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
آیا میتوان از قطرههای گیاهی بدون تجویز پزشک استفاده کرد؟
چگونه میتوان تفاوت بین کولیک و گرسنگی نوزاد را تشخیص داد؟
نظرات کاربران